Theo Điều 1, Luật Bảo vệ Môi trường của Việt
Nam
"Môi trường bao gồm các yếu tố tự
nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con
người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con
người và thiên nhiên."
Môi trường sống của con người theo chức năng
được chia thành các loại:
·
Môi trường tự nhiên: bao gồm các nhân tố
thiên nhiên như vật lý, hoá học, sinh học, tồn tại ngoài ý muốn của con người,
nhưng cũng ít nhiều chịu tác động của con người. Đó là ánh sáng mặt trời, núi
sông, biển cả, không khí, động, thực vật, đất, nước... Môi trường tự nhiên cho
ta không khí để thở, đất để xây dựng nhà cửa, trồng cấy, chăn nuôi, cung cấp
cho con người các loại tài nguyên khoáng sản cần cho sản xuất, tiêu thụ và là
nơi chứa đựng, đồng hoá các chất thải, cung cấp cho ta cảnh đẹp để giải trí,
làm cho cuộc sống con người thêm phong phú.
·
Môi trường xã hội: là tổng thể các quan
hệ giữa người với người. Đó là những luật lệ, thể chế, cam kết, quy định, ước
định... ở các cấp khác nhau như: Liên Hợp Quốc, Hiệp hội các nước, quốc gia,
tỉnh, huyện, cơ quan, làng xã, họ tộc, gia đình, tổ nhóm, các tổ chức tôn giáo,
tổ chức đoàn thể,... Môi trường xã hội định hướng hoạt động của con người theo
một khuôn khổ nhất định, tạo nên sức mạnh tập thể thuận lợi cho sự phát triển,
làm cho cuộc sống của con người khác với các sinh vật khác.
·
Môi trường nhân tạo: bao gồm tất cả các
nhân tố do con người tạo nên, làm thành những tiện nghi trong cuộc sống, như ôtô,
máy bay, nhà ở, công sở, các khu vực đô thị, công viên nhân tạo...
Môi trường theo nghĩa rộng là tất cả các nhân
tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người, như
tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, ánh sáng, cảnh quan, quan hệ xã
hội...
Môi trường theo nghĩa hẹp không xét tới tài
nguyên thiên nhiên, mà chỉ bao gồm các nhân tố tự nhiên và xã hội trực tiếp
liên quan tới chất lượng cuộc sống con người. Ví dụ: môi trường của học sinh
gồm nhà trường với thầy giáo, bạn bè, nội quy của trường, lớp học, sân chơi,
phòng thí nghiệm, vườn trường, tổ chức xã hội như Đoàn, Đội với các điều lệ hay
gia đình, họ tộc, làng xóm với những quy định không thành văn, chỉ truyền miệng
nhưng vẫn được công nhận, thi hành và các cơ quan hành chính các cấp với luật
pháp, nghị định, thông tư, quy định.
Tóm lại, môi trường là tất cả những gì có xung
quanh ta, cho ta cơ sở để sống và phát triển.
Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam:
"Ô nhiễm môi trường là sự làm thay đổi
tính chất của môi trường, vi phạm Tiêu chuẩn môi trường".
Trên thế giới, ô nhiễm môi trường được hiểu là
việc chuyển các chất thải hoặc năng lượng vào môi trường đến mức có khả năng
gây hại đến sức khoẻ con người, đến sự phát triển sinh vật hoặc làm suy giảm
chất lượng môi trường. Các tác nhân ô nhiễm bao gồm các chất thải ở dạng khí
(khí thải), lỏng (nước thải), rắn (chất thải rắn) chứa hoá chất hoặc tác nhân
vật lý, sinh học và các dạng năng lượng như nhiệt độ, bức xạ.
Tuy nhiên, môi trường chỉ được coi là bị ô
nhiễm nếu trong đó hàm lượng, nồng độ hoặc cường độ các tác nhân trên đạt đến
mức có khả năng tác động xấu đến con người, sinh vật và vật liệu.
"Suy thoái môi trường là sự làm thay
đổi chất lượng và số lượng của thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu cho đời
sống của con người và thiên nhiên".
Trong đó, thành phần môi trường được hiểu là
các yếu tố tạo thành môi trường: không khí, nước, đất, âm thanh, ánh sáng, lòng
đất, núi, rừng, sông, hồ biển, sinh vật, các hệ sinh thái, các khu dân cư, khu
sản xuất, khu bảo tồn thiên nhiên, cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh,
di tích lịch sử và các hình thái vật chất khác.
Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam:
"Tiêu chuẩn môi trường là những chuẩn
mức, giới hạn cho phép, được quy định dùng làm căn cứ để quản lý môi trường".
Vì vậy, tiêu chuẩn môi trường có quan hệ mật
thiết với sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Hệ thống tiêu chuẩn môi
trường là một công trình khoa học liên ngành, nó phản ánh trình độ khoa học,
công nghệ, tổ chức quản lý và tiềm lực kinh tế - xã hội có tính đến dự báo phát
triển. Cơ cấu của hệ thống tiêu chuẩn môi trường bao gồm các nhóm chính sau:
1. Những quy định chung.
2. Tiêu chuẩn nước, bao
gồm nước mặt nội địa, nước ngầm, nước biển và ven biển, nước thải v.v...
3. Tiêu chuẩn không khí,
bao gồm khói bụi, khí thải (các chất thải) v.v...
4. Tiêu chuẩn liên quan
đến bảo vệ đất canh tác, sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp.
5. Tiêu chuẩn về bảo vệ
thực vật, sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ.
6. Tiêu chuẩn liên quan
đến bảo vệ các nguồn gen, động thực vật, đa dạng sinh học.
7. Tiêu chuẩn liên quan đến
bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, các di tích lịch sử, văn hoá.
8. Tiêu chuẩn liên quan
đến môi trường do các hoạt động khai thác khoáng sản trong lòng đất, ngoài biển
v.v...
5.
Suy thoái môi trường là gì?
"Suy thoái môi trường là sự làm thay
đổi chất lượng và số lượng của thành phần môi trường, gây ảnh hưởng xấu cho đời
sống của con người và thiên nhiên".
Trong đó, thành phần môi trường được hiểu là
các yếu tố tạo thành môi trường: không khí, nước, đất, âm thanh, ánh sáng, lòng
đất, núi, rừng, sông, hồ biển, sinh vật, các hệ sinh thái, các khu dân cư, khu
sản xuất, khu bảo tồn thiên nhiên, cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh,
di tích lịch sử và các hình thái vật chất khác.
6.
Tiêu chuẩn môi trường là gì?
Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam:
"Tiêu chuẩn môi trường là những chuẩn
mức, giới hạn cho phép, được quy định dùng làm căn cứ để quản lý môi trường".
Vì vậy, tiêu chuẩn môi trường có quan hệ mật
thiết với sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Hệ thống tiêu chuẩn môi
trường là một công trình khoa học liên ngành, nó phản ánh trình độ khoa học,
công nghệ, tổ chức quản lý và tiềm lực kinh tế - xã hội có tính đến dự báo phát
triển. Cơ cấu của hệ thống tiêu chuẩn môi trường bao gồm các nhóm chính sau:
1. Những quy định chung.
2. Tiêu chuẩn nước, bao
gồm nước mặt nội địa, nước ngầm, nước biển và ven biển, nước thải v.v...
3. Tiêu chuẩn không khí,
bao gồm khói bụi, khí thải (các chất thải) v.v...
4. Tiêu chuẩn liên quan
đến bảo vệ đất canh tác, sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp.
5. Tiêu chuẩn về bảo vệ
thực vật, sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ.
6. Tiêu chuẩn liên quan
đến bảo vệ các nguồn gen, động thực vật, đa dạng sinh học.
7. Tiêu chuẩn liên quan đến
bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, các di tích lịch sử, văn hoá.
8. Tiêu chuẩn liên quan
đến môi trường do các hoạt động khai thác khoáng sản trong lòng đất, ngoài biển
v.v...
Theo Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam:
"Sự cố môi trường là các tai biến hoặc
rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động của con người hoặc biến đổi bất thường
của thiên nhiên, gây suy thoái môi trường nghiêm trọng".
Sự cố môi trường có thể xảy ra do:
a. Bão, lũ lụt, hạn hán,
nứt đất, động đất, trượt đất, sụt lở đất, núi lửa phun, mưa axit, mưa đá, biến
động khí hậu và thiên tai khác;
b. Hoả hoạn, cháy rừng,
sự cố kỹ thuật gây nguy hại về môi trường của cơ sở sản xuất, kinh doanh, công
trình kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng;
c. Sự cố trong tìm kiếm,
thăm đò, khai thác và vận chuyển khoáng sản, dầu khí, sập hầm lò, phụt dầu,
tràn dầu, vỡ đường ống dẫn dầu, dẫn khí, đắm tàu, sự cố tại cơ sở lọc hoá dầu
và các cơ sở công nghiệp khác;
d. Sự cố trong lò phản
ứng hạt nhân, nhà máy điện nguyên tử, nhà máy sản xuất, tái chế nhiên liệu hạt
nhân, kho chứa chất phóng xạ.
"Đánh giá tác
động môi trường là quá trình phân tích, đánh giá, dự báo ảnh hưởng đến môi
trường của các dự án quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội, của các cơ sở sản
xuất, kinh doanh, công trình kinh tế, khoa học kỹ thuật, y tế, văn hoá, xã hội,
an ninh, quốc phòng và các công trình khác, đề xuất các giải pháp thích hợp về
bảo vệ môi trường".
Hoạt động phát triển
kinh tế - xã hội ở đây có loại mang tính kinh tế - xã hội của quốc gia, của một
địa phương lớn, hoặc một ngành kinh tế văn hóa quan trọng (luật lệ, chính sách
quốc gia, những chương trình quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch
quốc gia dài hạn), có loại mang tính kinh tế - xã hội vi mô như đề án xây dựng
công trình xây dựng cơ bản, quy hoạch phát triển, sơ đồ sử dụng một dạng hoặc
nhiều dạng tài nguyên thiên nhiên tại một địa phương nhỏ. Tuy nhiên, một hoạt
động có ý nghĩa vi mô đối với cấp quốc gia, nhưng có thể có ý nghĩa vĩ mô đối
với xí nghiệp. Hoạt động vi mô nhưng được tổ chức một cách phổ biến trên địa
bàn rộng có khi lại mang ý nghĩa vĩ mô.
e. Tác động đến môi
trường có thể tốt hoặc xấu, có lợi hoặc có hại nhưng việc đánh giá tác động môi
trường sẽ giúp những nhà ra quyết định chủ động lựa chọn những phương án khả
thi và tối ưu về kinh tế và kỹ thuật trong bất cứ một kế hoạch phát triển kinh
tế - xã hội nào.
"An ninh môi trường là trạng thái mà
một hệ thống môi trường có khả năng đảm bảo điều kiện sống an toàn cho con
người trong hệ thống đó".
Một hệ thống môi trường bị mất an ninh có thể
do các nguyên nhân tự nhiên (thiên tai) hoặc do các hoạt động của con người
(khai thác cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, thải chất độc vào môi trường gây ô
nhiễm, suy thoái môi trường, suy giảm đa dạng sinh học,...) hoặc phối hợp tác
động của cả hai nguyên nhân trên. Trạng thái an ninh của riêng phân hệ sinh
thái tự nhiên được gọi là an ninh sinh thái, do đó an ninh sinh thái là một
khía cạnh của an ninh môi trường.
"Tai biến môi trường là quá trình gây
mất ổn định trong hệ thống môi trường".
Đó là một quá trình gây hại vận hành trong hệ
thống môi trường gồm 3 giai đoạn:
"Quan trắc môi trường là việc theo dõi
thường xuyên chất lượng môi trường với các trọng tâm, trọng điểm hợp lý nhằm
phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững".
Các mục tiêu cụ thể của quan trắc môi trường
gồm:
Trước khi thực hiện một dự án phát triển,
người ta thường phải chú ý đến sức ép môi trường. "Sức ép môi trường là
những khó khăn, trở ngại do môi trường (tự nhiên, kinh tế, xã hội) tác động lên
dự án phát triển".
Sức ép môi trường là yếu tố nằm ngoài của dự
án và hoàn toàn không được mong đợi xảy ra khi triển khai dự án. Có thể phân
loại sức ép môi trường thành hai loại như sau:
·
Sức ép môi trường "nằm trong" khả năng khắc
phục của dự án. Ví dụ: Thiếu nước, thiếu mặt bằng xây dựng, cơ chế hành chính
của địa phương chưa phù hợp, hạ tầng cơ sở chưa phát triển, ô nhiễm môi trường
điểm du lịch... Nếu tăng cường đầu tư và hợp tác với địa phương sẽ giúp cho
việc khắc phục các sức ép này.
·
Sức ép môi trường "nằm ngoài" khả năng khắc
phục của dự án. Ví dụ: Chế độ khí hậu thời tiết, tai biến môi trường, điều kiện
sinh thái độc hại, cơ cấu điều hành của địa phương không hiệu quả... Với loại
sức ép này, tự thân khả năng của dự án không thể khắc phục được, cần có một
chương trình rộng lớn hơn hỗ trợ. Do đó, dự án cần phải thích nghi, chịu đựng
hoặc phải thay đổi.
Như vậy, có thể nhận thấy sự phân loại sức ép
môi trường phụ thuộc hoàn toàn vào năng lực, quy mô của dự án. Một yếu tố môi
trường có thể là sức ép môi trường "nằm ngoài" khả năng khắc phục của
dự án này nhưng lại "nằm trong" trong khả năng khắc phục của dự án
khác có năng lực và quy mô lớn hơn. Phân loại như vậy sẽ thuận lợi hơn trong
việc đánh giá nhanh tính khả thi của dự án và giúp cho việc tìm kiếm các giải
pháp hạn chế, khắc phục các sức ép môi trường một cách hiệu quả nhất.
Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi
trường trong lành, sạch đẹp, cải thiện môi trường, đảm bảo cân bằng sinh thái,
ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra cho môi
trường, khai thác, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.
Nhà nước bảo vệ lợi ích quốc gia về tài nguyên
và môi trường, thống nhất quản lý bảo vệ môi trường trong cả nước, có chính
sách đầu tư, bảo vệ môi trường, có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc giáo dục,
đào tạo, nghiên cứu khoa học và công nghệ, phổ biến kiến thức khoa học và pháp
luật về bảo vệ môi trường. Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam ghi rõ trong
Điều 6: "Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn dân. Tổ
chức, cá nhân phải có trách nhiệm bảo vệ môi trường, thi hành pháp luật về bảo
vệ môi trường, có quyền và có trách nhiệm phát hiện, tố cáo hành vi vi phạm
pháp luật về bảo vệ môi trường".
Để bảo vệ môi trường, Luật Bảo vệ Môi trường
của Việt Nam nghiêm cấm các hành vi sau đây:
·
Nhập khẩu công nghệ, thiết bị không đáp ứng tiêu chuẩn môi
trường, nhập khẩu, xuất khẩu chất thải;
Mọi thông tin chi tiết liên hệ:
Công ty TNHH Công nghệ Môi trường Nhiệt Đới
ĐC: 168/21/22 Nguyễn Xiển, Thanh Xuân, Hà Nội
ĐT: 0466 846 890 / 0985 025 566 ( Mr Hiền)
Email: vanhienmt@gmail.com
Yahoo: vanhienmt